Od dawno utraconych gorzelni po niedawno odrodzone destylarnie, każda butelka szkockiej whisky kryje w sobie kawałek historii. Ale jak dowiedzieć się, kiedy dana whisky została zabutelkowana? Istnieją pewne wskaźniki, które pozwalają na datowanie butelek, choć zdarzają się wyjątki od tych reguł.
Jak ustalić datę butelkowania?
1. Podawanie objętości w uncjach płynu (fluid ounces)
Jeśli butelka podaje objętość w uncjach płynu, prawdopodobnie pochodzi z lat 70.
Przed latami 70. przepisy były bardziej luźne, a butelki często nie zawierały informacji o objętości ani zawartości alkoholu.
2. Standardy z 1977 roku
W tym roku wprowadzono branżowy standard podawania objętości w uncjach płynu oraz zawartości alkoholu jako % ABV (alcohol by volume). Jeśli na butelce widnieją te informacje, można ją z dużym prawdopodobieństwem datować na lata 1977–1980.
3. Zmiana na centylitry w 1980 roku
Od 1980 roku zaczęto podawać objętość w centylitrach (cl). Jeśli objętość butelki wynosi 75 cl, najprawdopodobniej została zabutelkowana w latach 1980–1992.
4. Podwójne oznaczenia objętości
Niektóre butelki zawierają zarówno oznaczenia w uncjach płynu, jak i w centylitrach. Taki zapis wskazuje na okres przejściowy, kiedy różne przepisy miały zastosowanie.
5. Zmiany w opakowaniu i etykietach
Projekt butelki, styl etykiety czy użyte logo mogą również dostarczyć wskazówek dotyczących daty butelkowania.
Dlaczego to ważne?
Datowanie butelek nie tylko pozwala zrozumieć historię whisky, ale również wpływa na jej wartość kolekcjonerską. Starsze butelki, zwłaszcza z nieistniejących już gorzelni, mogą być prawdziwymi skarbami na rynku wtórnym.
Jeśli jesteś kolekcjonerem lub fanem szkockiej whisky, warto zgłębić ten temat, aby w pełni docenić wartość trunków, które skrywają w sobie historię minionych epok.
Clynelish 12 Year Old Ainslie & Heilbron – lata 70.
Destylarnie Clynelish i Brora to jedne z najbardziej intrygujących w historii szkockiej whisky. Dzisiejsza destylarnia Clynelish została otwarta w 1967 roku, zaledwie kilka kroków od oryginalnej destylarni zbudowanej w 1819 roku. Starszy zakład, pierwotnie nazywany Clynelish, został wkrótce przemianowany na Brora, a jego nazwę przejęła nowa destylarnia. Sytuacja stała się jeszcze bardziej zawiła, gdy Brora została zamknięta w 1968 roku, by ponownie rozpocząć produkcję w 1969 roku, podczas gdy nowa destylarnia Clynelish działała nieprzerwanie.
Ta 12-letnia whisky Clynelish, prawdopodobnie butelkowana w latach 70., zawiera destylat wydestylowany przed 1967 rokiem, co oznacza, że pochodzi z oryginalnej destylarni Clynelish – obecnie znanej jako Brora. To czyni ją nie tylko whisky o doskonałym smaku, ale także prawdziwą kapsułą czasu, ukazującą dawny charakter produkcji.
Dodatkowym smaczkiem tej ekspresji jest firma butelkująca – Ainslie & Heilbron. To historyczne powiązanie nie jest przypadkowe, ponieważ James Ainslie & Co, część tej grupy, był właścicielem destylarni Clynelish aż do 1912 roku. Whisky butelkowana przez Ainslie & Heilbron jest ceniona za swoją autentyczność i związki z historią destylarni.
Dziś butelki tego typu są niezwykle pożądane przez kolekcjonerów, szczególnie tych zafascynowanych wspólną historią Clynelish i Brora. Od ponownego otwarcia destylarni Brora w 2021 roku zainteresowanie tymi wyjątkowymi butelkami stale rośnie, czyniąc je jeszcze bardziej wartościowymi na rynku wtórnym.
Clynelish 12 Year Old to coś więcej niż whisky – to kawałek historii szkockiego gorzelnictwa, ukazujący złożone losy dwóch destylarni, które wywarły ogromny wpływ na świat whisky.
The Glenlivet 25 Year Old Special Jubilee Reserve, 1977
Wydany w 1977 roku z okazji Srebrnego Jubileuszu Królowej Elżbiety II, Glenlivet 25 Year Old Special Jubilee Reserve to wyjątkowa whisky, która łączy królewskie dziedzictwo z mistrzowskim kunsztem destylarni. Produkowany z destylatu pochodzącego z 1952 roku – roku, w którym Elżbieta II wstąpiła na tron – stanowi symboliczny hołd dla jednej z najważniejszych postaci współczesnej historii.
W przeciwieństwie do bardziej znanych edycji pamiątkowych, Jubilee Reserve pozostaje rzadkością na rynku wtórnym, co dodaje jej jeszcze większej atrakcyjności. Szacuje się, że wyprodukowano mniej niż 1000 butelek, co czyni ją niezwykle limitowaną i niemal nieuchwytną dla kolekcjonerów.
Ta whisky podkreśla reputację Glenlivet jako pioniera szkockiej whisky single malt. Jej rzadkość, związek z ważnym królewskim jubileuszem oraz wyjątkowy charakter sprawiają, że Jubilee Reserve jest nie tylko butelką whisky, ale także kapsułą czasu. Przypomina ona o nieocenionym wkładzie Glenlivet w historię szkockiej – od unikalnego „sufiksu The Glenlivet” po kluczową rolę w globalnym marketingu single maltów.
Glenlivet 25 Year Old Special Jubilee Reserve to nie tylko whisky dla koneserów, ale także prawdziwy ukryty skarb. Jej cicha obecność na rynku wtórnym stoi w kontraście do jej historycznej i kolekcjonerskiej wartości. To butelka, która łączy smak minionej epoki z głębokimi królewskimi korzeniami, będąc gratką dla miłośników historii i luksusowych trunków.
Isle of Jura 8 Year Old Pure Malt, lata 70.
Wyspa Jura, jedno z najbardziej odizolowanych miejsc na Hebrydach, wydaje się nieprawdopodobnym miejscem dla działalności gorzelniczej. A jednak jej dziedzictwo whisky sięga XVIII wieku, kiedy mieszkańcy Jury eksperymentowali z destylacją alkoholu, wykorzystując m.in. jagody jarzębiny.
Pierwsza destylarnia na wyspie, otwarta w 1810 roku jako Small Isles Distillery, została reaktywowana w latach 60. XX wieku dzięki inicjatywie Charles Mackinlay & Co. Celem było nie tylko wskrzeszenie gorzelnictwa, ale również ożywienie malejącej populacji wyspy. Pierwszy destylat z nowej destylarni wypłynął z alembików w 1963 roku.
Pomimo torfowego krajobrazu Jury, destylarnia początkowo produkowała nietorfowe whisky, przeznaczone głównie do mieszanek, co stanowiło nieoczekiwany kontrast z wyspowym terroir. W późniejszych latach Jura zaczęła wprowadzać torfowe warianty, takie jak popularna Jura Superstition, która zadebiutowała w 2003 roku, oferując bardziej wyrazisty profil smakowy.
Jedną z kluczowych whisky Jury była 8-letnia ekspresja, wprowadzona w 1974 roku. Z czasem została zastąpiona przez bardziej dojrzałą 10-letnią wersję, rozwijaną pod kierunkiem ówczesnych właścicieli, Invergordon Distilleries.
Dziś butelki Jury, zwłaszcza starsze edycje, stanowią gratkę dla kolekcjonerów. Whisky ta łączy w sobie wyjątkowość miejsca produkcji, bogatą historię i nutę tajemnicy, która przyciąga koneserów poszukujących czegoś naprawdę unikatowego. Wyspa Jura, mimo swej izolacji, odcisnęła znaczący ślad na mapie szkockiej whisky.
Glen Flagler Rare All-Malt Scotch Whisky, lata 70.
Być może nazwa Glen Flagler niewiele Ci mówi, i nic dziwnego. Ta niezwykła whisky „all-malt” pochodzi z Glen Flagler Distillery, niewielkiej gorzelni założonej w 1965 roku przez Inver House Distillers. Gorzelnia była częścią kompleksu Moffat w Airdrie w Szkocji, w którym znajdowała się także destylarnia zbożowa Garnheath oraz destylarnia single malt Killyloch.
Glen Flagler produkowała delikatnie torfowe i kwiatowe single malty, które głównie wykorzystywano jako składnik popularnych blendów Inver House, takich jak Inver House, Pinwinnie i Mac Arthur’s. Jednak niektóre edycje Glen Flagler ukazały się jako single malty, m.in. 5- i 8-letnie oraz wersje NAS (bez oznaczenia wieku). W 2003 roku wydano wyjątkową, 30-letnią edycję, a w latach 90. XX wieku niezależna firma Signatory Vintage wypuściła własne butelki Glen Flagler.
Kompleks Moffat nie przetrwał długo – wszystkie gorzelnie zamknięto do 1988 roku, a budynki zburzono. Sama Glen Flagler zakończyła działalność już w 1985 roku, stając się jedną z wielu szkockich destylarni, które na zawsze zniknęły z mapy.
Dziś butelki Glen Flagler są prawdziwymi rarytasami na rynku wtórnym. Whisky ta, choć mało znana wśród współczesnych miłośników szkockiej, stanowi gratkę dla historyków whisky i kolekcjonerów poszukujących smaków z przeszłości. Ekspresja NAS Glen Flagler to nie tylko whisky, ale również świadectwo minionej epoki w historii szkockiej produkcji.
Sherriff’s Bowmore Over 8 Years Old Islay Single Malt Whisky, lata 70.
Założona (najprawdopodobniej) w 1779 roku, Bowmore jest uznawana za najstarszą destylarnię na wyspie Islay. Znana z produkcji jednych z najbardziej kolekcjonerskich whisky single malt w Szkocji, destylarnia wywarła ogromny wpływ na światowy rynek whisky.
W 1963 roku Bowmore została przejęta przez Stanleya P. Morrisona, co zapoczątkowało złotą erę jej działalności. W tym okresie powstały kultowe wydania, takie jak Black Bowmore 1964, które uważane są za kamień milowy w historii kolekcjonowania whisky. Obecnie destylarnia jest własnością japońskiego giganta Suntory, który kontynuuje produkcję whisky o charakterystycznym profilu smakowym Bowmore, z zachowaniem tradycji rzadkiego wykorzystania słodu podłogowego do 40% produkcji słodu.
Starsze i zabytkowe edycje Bowmore stały się niezwykle pożądane przez kolekcjonerów. W 2023 roku whisky Bowmore STAC 55 Year Old pobiła rekord, stając się najdroższą sprzedaną Bowmore w historii – została sprzedana za imponujące 562 500 funtów.
Szczególną uwagę kolekcjonerów przyciągają butelki z ery Morrisona oraz wydania z lat 70., oznaczone etykietą JB Sherriff & Co., poprzedniego właściciela Bowmore w latach 1925–1950. Wydania te, zwane „Sherriff’s Bowmore”, są niezwykłą gratką dla kolekcjonerów szkockiej whisky, nie tylko ze względu na ich rzadkość, ale także na historyczną wartość.
Bowmore pozostaje ikoną w świecie whisky, łącząc tradycję z innowacją, a jej wyjątkowe edycje stale wyznaczają standardy na rynku luksusowych trunków.
Źródło: https://thewhiskeywash.com/updated-articles-parent-category/5-rare-scotches-from-the-1970s/